Posljednji zvanični podaci jasno pokazuju kako je negativan prirodni priraštaj, odnosno “bijela kuga”, jedan od najozbiljnijih demografskih, ali i socijalnih i ekonomskih problema u većini zemalja regiona Balkana koji bi u budućnosti mogao imati višestruke posljedice po njihovo društvo.
U pojedinim zemljama regiona već dugi niz godina ponavlja se trend sve većeg broja umrlih u odnosu na broj rođenih beba tokom jedne godine.
Bosna i Hercegovina je jedna od zemalja regije koja se suočava sa negativnim prirodnim priraštajem, odnosno u ovoj zemlji nekoliko posljednjih godina sve je veći broj umrlih u odnosu na broj rođene djece. Ove godine stanje se u tom pogledu nije nimalo popravilo tako da “bijela kuga” i dalje trese bh. društvo.
Prema podacima Agencije za statistiku, BiH je tokom 2014. godine zabilježila negativan prirodni priraštaj nakon što je broj umrlih u odnosu na broj rođenih bio veći za cijelih 3.803 osoba. U Bosni i Hercegovini je u prvih devet mjeseci 2014. godine, što su posljednji zvanični podaci s kojima raspolažu državne institucije, umrlo 25.410 osoba, u odnosu na 21.607 rođene djece.
Sličan trend je zabilježen i prethodnih godina kada je u zemlji bilo više umrlih u odnosu na broj rođenih. Tako je i u 2013. godini zabilježen negativan prirodni priraštaj kada je broj umrlih u odnosu na broj rođenih bio veći za 4.734 osoba. Te godine je u zemlji umrlo 35.837 osoba, u odnosu na 31.103 rođene djece. Sličan scenario je zabilježen i tokom 2012. godine kada je broj umrlih u odnosu na broj rođenih bio veći za 3.270 osoba. Te godine u zemlji je umrlo 35.817 osoba, u odnosu na 32.547 rođene djece.
Situacija u Srbiji dramatična, sve manje novorođenih
U Srbiji je situacija još teža se ova zemalja suočava sa zabrinjavajućim stepenom negativnog prirodnog priraštaja za koji nikako ne uspijeva da pronađe rješenje posljednjih godina. Prošle godine je u Srbiji rođeno najmanje beba od početka prošlog vijeka.
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku (RZS), u ovoj zemlji je tokom 2013. godine rođeno 65.554 beba, što je najmanji broj živorođenih u jednoj godini na teritoriji zemlje od početka 20. vijeka, dok je, s druge strane, umrlo 100.300 osoba. Prema podacima za 2013. godinu, ujedno i najnovijim kojima raspolažu zvanične institucije zemlje, prirodni priraštaj u Srbiji je izrazito negativan i iznosi 34.746.
Također, podaci RZS-a govore da je cijela teritorija Srbije vrlo ugrožena, a najteže je u južnom i istočnom dijelu zemlje, gdje je prosječna starost stanovništva 43,2 godine i gdje svako treće naselje ima manje od 100 stanovnika.
Hrvatska isto tako dugi niz godina ima negativan prirodni priraštaj stanovništva. Hrvatska je, naprimjer, 2013. godine imala negativan prirodni priraštaj stanovništva jer je broj novorođenih za 10.447 bio manji od broja umrlih osoba, pokazuju podaci Državnog zavoda za statistiku (DZS). Prema tim podacima prošle godine u Hrvatskoj je novorođenih osoba bilo 39.939, a umrlih 50.386.
U zemlji je tako nastavljen dugogodišnji trend negativnog prirodnog priraštaja jer poređenje s ranijim statističkim podacima pokazuje da je posljednji pozitivan prirodni priraštaj u Hrvatskoj zabilježen 1997. godine. Prošle godine je broj rođene djece bio za 4,4 posto, odnosno 1.832 osobe, manji nego 2012. godine, kada je novorođenih bilo 41.771.
Crna Gora jedna od rijetkih zemalja regiona koja bilježi pozitivan prirodni priraštaj
Crna Gora je jedna od rijetkih zemalja regiona koja bilježi pozitivan prirodni priraštaj posljednjih godina i koja nema problem “bijele kuge”. Prema posljednjim podacima Agencije za statistiku Crne Gore (MONSTAT), u zemlji je prošle godine rođeno 7.475 novorođenčadi, što je za 16 beba više u odnosu na 2012. godinu.
U tom zemlji je 2013. godine umrlo 5.917 građana, što je za pet manje u odnosu na godinu ranije. Upoređujući podatke rođenih i umrlih u 2013. godini, prirodni priraštaj u Crnoj Gori je bio pozitivan i znosio je 1.558.
Slično Crnogorcima, i Makedonci bilježe veći broj rođenih u odnosu na broj umrlih tokom jedne godine. Naime, kako pokazuju posljednji podaci Državnog zavoda za statistiku Makedonije, u toj zemlji je broj rođenih u odnosu na broj umrlih prošle godine bio veći za 3.930. Tako je stopa prirodnog priraštaja u Makedoniji 2013. godine iznosila 1,9.
Prema podacima Državnog zavoda za statistiku, prošle godine je rođeno ukupno 23.138 živorođene djece u zemlji. Tako je broj živorođenih u Makedoniji prošle godine bio manji za 430 ili 1,8 posto u odnosu na godinu ranije. Istovremeno, u 2013. broj smrtnih slučajeva iznosio je 19.208 i smanjen je za 4,6 posto u odnosu na godinu ranije.
Stručnjaci smatraju kako nema univerzalnog rješenja za ovaj društveni problem dok istraživanja pokazuju da nerazvijene i zemlje u razvoju imaju visok stepen smrtnosti i nizak prirodni priraštaj. Među mjerama za postizanje pozitivnog prirodnog priraštaja su ekonomski napredak, grantovi za vantjelesnu oplodnju, veća ulaganja u zdravstveni sistem kao i formiranje zavoda za demografsku politiku.
wpDiscuz