Ukoliko ste ikad pogledali neki holivudski film ili makar trejler, vjerojatno ste, pored njihovih naziva, primjetili natpise “PG-13”, “NC-17”, “G”, “R”, i slično. Jeste li se ikad zapitali što ove oznake znače?
One su sve dio sistema za rangiranje filmova, ili bolje rečeno – sistema za “cenzuriranje” filmova, koji je nastao sa ciljem da pomogne publici (roditeljima) u odabiru filmova koji su (ne)prikladni za njihovu djecu. “Rejtinge” određuje asocijacija roditelja koje projekcije filmova gleda prije njihovih premijera, i na osnovu toga koliko u filmovima ima seksa, nasilja, psovki, droge – dodjeljuje im sljedeće “epitete”:
- G (general audience) – “G” rejting uglavnom predstavlja oznaku za ono što film NE sadrži (scene seksa, nasilja ili korišćenja droge, golotinju, psovke…), tako da su G-rated filmovi prikladni za svakoga.
Primjer: “The Lion King” (1994), “2001: A Space Odyssey” (1968) - PG (parental guidance) – “PG” rejting znači da neke scene nisu prikladne za djecu. Ovi filmovi možda mogu sadržati malo “blago nepristojnih” izraza i nasilja, ali u njima sigurno nije prikazana upotreba droge i scene, na primjer, silovanja.
Primjer: “Life of Pi” (2013), “Dead Poets Society” (1989) - PG-13 (parental guidance-13) – Neke scene u filmovima kojima je dodijeljen “PG-13” rejting nisu prikladne za djecu mlađu od 13 godina. U ovim filmovima može biti golotinje (ali ne seksualne prirode), a može biti i malo psovki. Dozvoljene su čak i scene nasilja, ali samo one u kojima nije prikazana krv!
Primjer: “The Dark Knight” (2008), “Inception” (2010) - R (restricted) – Nijedna osoba mlađa od 17 godina bez pratnje roditelja ili staratelja ne smije da prisustvuje projekciji filmova sa oznakom “R”. Ovaj se rejting dodjeljuje za scene u kojima ima dosta psovki i nasilja, golotinje (seksualne prirode) i upotrebe droge.
Primjer: “Deadpool” (2016), “Fifty Shades of Grey” (2015) - NC-17 (no one under 17) – Niko ispod 17 godina! “NC-17” se dodjeljuje filmovima koji imaju sadržaj “za odrasle” koji prevazilazi čak i sadržaj “R” filmova.
Primjer: “Bad Lieutenant” (1992), “The Dreamers” (2003)
Sistem za rangiranje filmova je često na meti kritika, zbog toga što su roditelji obično mnogo strožiji kad su u pitanju scene seksa, nego, na primjer, scene nasilja. Srećom, sistem za rangiranje filmova ne može vršiti nikakvu cenzuru, zabraniti prikazivanje nekog filma ili serije, već služi samo kao savjetodavno sredstvo i vodič za publiku. 🙂
SAMI POČECI CENZURE U FILMOVIMA
Prve ideje o cenzuriranju filmova nisu došle od strane roditelja, čak ni od strane filmske industrije, već od gradskih vlasti u SAD. Točnije, prve inicijative su pokrenute u Njujorku i Čikagu na samom početku 20. stoljeća. Vjerovali ili ne, tijelo koje je određivalo što smije a što ne smije da bude prikazivano bilo je – POLICIJA. 🙂
Na žalbe filmske industrije 1915. godine reagirado je Ustavni Sud SAD, i to negativno – donijeta je odluka da filmovi nisu zaštićeni Prvim amandmanom (sloboda govora), te su filmadžije gradskim vlastima odgovorile osnivanjem organizacije koja je preteča današnje MPAA. Zvala se “Motion Picture Producers and Distributors of America (MPPDA)” i, u suštini je bila organizacija za lobiranje koja je radila u korist filmskih studija i potplaćivala političare i policajce da daju zeleno svjetlo tadašnjih filmovima. U to vrijeme, cenzura je zaista bila nevjerojatna – skandalom je smatrano prikazivanje gole ženske noge, a kamoli što drugo. 🙂
Godine 1934, u cijelu priču se uključila i Katolička crkva, pa je bukvalno svaki film koji je izašao tih godina morao da bude “provjeren”.
Tako je, na primjer, kraj legendarnog filma “Casablanca” (1942) morao da bude izmijenjen zbog “prevelike seksualne tenzije” između likova koje igraju Humphrey Bogart i Ingrid Bergman. 🙂
MODERNI SISTEM ZA RANGIRANJE FILMOVA
Holivudska filmska industrija se pridržavala strogih pravila sve do 60-ih godina 20. vijeka, kada su stari filmske kompanije počele da propadaju, i kada se ukus filmske publike u potpunosti promijenio (i oslobodio). Konačno, 1968. godine, napravljena je preteča današnjeg sistema za rangiranje filmova koja je imala 4 oznake: G (general audiences), M (mature), R (restricted) i X (explicit). Godinama nakon toga, oznake su se pomalo mijenjale da bi na kraju izgledale ovako kako izgledaju danas (kao na početku blog posta).
Koga zanima da malo detaljnije izuči ovu temu – može pogledati zanimljivi dokumentarac “This Film Is Not Yet Rated” iz 2006. koji analizira povijest cenzuriranja (označavanja) filmova, i to na veoma kritičan način (zbog subjektivnosti).
Stari poster koji na interesantan način američkim roditeljima objašnjava kakve filmove bi smjela, a kakve filmove njihova djeca ne bi smjela da gledaju.
Dijelovi teksta i inspiracija preuzeta sa: Thoughtco.com